آراء تربیتی ماریا مونته سوری

1-دوران اشرافیتاروپا: کودک به عنوان مینیاتور بزرگسال

1-کشف ویژگی های معنویو اخلاقی خاص در کودکان

2-تلاش برای حمایت ودفاع از حقوق کودک

3-یافتن کودکان بهعنوان ضعیفانی که در میان افراد قوی زندگی می کنند.

گام اول در حل مسائل تربیتی، نباید به سویکودک، باید به سمت مربیان برداشته شود. آنها باید درک و فهم قبلی خود را از کودکتصفیه کنند و در نگرش ها و باور های اخلاقی خود تجدید نظر کنند.

گام بعدی در عملی ساختن هر نوع نظام تربیتیفراهم کردن محیطی برای کودک است که او را از تمام موانع مشکل، خطرناک و تهدیدکننده برهاند.

2 اصل نوین تربیتی:

اصل اول: فردیت انسان ها باید مورد توجه وتامل قرار گیرد و بدان شکل داده شود. باید به هر کودکی به اعتبار شخصیت یگانه ومنحصر به فرد خودش توجه شود.

اصل دوم: کودک حتما باید آزاد باشد.

کودک در دیدگاه مونته سوری چگونه موجودی است؟

به نظر مونته سوری کودک به منزله موجود مستقلاست که صاحب زندگی اجتماعی است. وی معتقد است حقوق هیچ انسانی به اندازه کودکپایمال نشده است و می گوید: کودک در صفحه تاریخ، در صفحه سفیدی که هیچ توضیحیندارد جای گرفته است. مونته سوری معتقد است تنها چیزی که ما در مورد کودک می دانیماین است که او می تواند هر چیزی بشود ولی هیچکس نمی داند که او چه خواهد شد و یاچه خواهد کرد. وی دوره کودکی را دوره حساس می نامد و توجه خاصی به این دوره بهویژه از لحظه تولد دارد. مونته سوری نوزاد را "موجود روحانی" تلقی می کند که روح او در قالب جسمانی یعنی بدنتعبیه شده و به دنیای ما وارد شده است. با تولد نوزاد روح محدود و زندانی او نیزآزاد می شود و رشد خود را آغاز می کند. این روح به تدریج به آن بدن ضعیف و بی حرکتنیرو می بخشد. کودک در مقیاسی به مراتب وسیع تر از آنچه تصور می شود از جنبه هایمتعالی روحی و روانی بر خوردار است. اراین رو در تربیت کودک نباید صرفا به امور جسمانی کودک مشغول باشیم. لازمه کمک به رشد مطلوب کودک کسب اطلاعات وآگاهی درباره واقعیت رشد انسانی است.

محیط کودک:

به عقیده مونته سوری کودکان از محیط مناسب برخوردارنیستند زیرا در دنیای بزرگسالان زندگی می کنند.

محیط ساخته شده توسط ما برای کودک مناسب نیست چون کودک جدا و خارج از اینمحیط قرار دارد و نمی تواند آن را درککند. مادران بایستی محیطی که با سن و انرژی و استعدادهای کودک سنخیت داشته باشدفراهم کنند و آزادی اش را تامین کنند. محیط مدرسه نیز برای کودک شبیه به زنداناست. ما بایستی تا آنجا که برایمان مقدور است خود را با دنیای کودک خود منطبق وسازگار کنیم. تامین محیط مناسب برای کودک سبب رفع آزردگی و رنجش ها و حفظ نظم توسطکودک خواهد شد.

در نگرش مونته سوری محیط خود معلم کود ک است.

قدرت تمرکز در کودکان:

3 مرحله قدرت تمرکز: 1- آمادگی، 2- کار اصلی و بزرگ، 3- مرحله فعالیت درونی که طی آن رضایت و لذتزیادی کسب می کند.

قدرت تمرکز چیزی است که بیشتر با جنبه ها ونیاز های فردی و روانی انسان سر و کار دارد. کودک برای دستیابی به این قدرت نیازبه تنهایی و خلوت دارد. کودک زمانی به یک فعالیت متمرکز است که به فعالیت جدیدیدست نزند. یک فعالیت خاص باید توجه کودک را کاملا به خود جذب کند. در این صورتمشغول کاری است که مونته سوری آن را "کار بزرگ" می نامد. وقتی کودک ازکار بزرگ خسته شد این یک خستگی کاذب نیست، خستگی حقیقی است.

فعال بودن کودک:

در روش مونته سوری هر کاری را خود کودک انجاممی دهد. حرکات و فعالیت های کودک، بایستی خودجوش باشد و از طریق زندگی باطنی خودکودک ساز مان داده شود. عملکرد بزرگسالان، حتی اگر از سر ناخود اگاهی باشد به گونهای است که ساخته ها و پرداخته های کودکان را خراب می کند.

رابطه والدین با کودک:

در خانواده ها، والدین به فکر فردای کودکهستند و هیچ کس وضع فعلی کودک را در نظر نمی گیرد، چیزی که کودک شدیدا به آن نیازدارد از این رو انسانیت کودک از نظر دور مانده است. کسی که به ما راه بهتر زندگیکردن را می نماید کسی جز کودک نیست. تعلیم و تربیت کودک بایستی از هنگام تولد شروعشود. اهمیت تعلیم و تربیت در این دوره حساس بیش تر از سایر دوره هاست. مهم ترینوظیفه پدر و مادر، تربیت کودک بر اساس عمل است نه بر اساس گفتار.

توصیه هایی برای والدین کودک:

1-برای تمامی فعالیتهای مستدل و معقولی که کودک جذب آنها می شود و سعی در درک و فهم آن ها دارد، ارزشقائل شوند.

2-بایستی حتی الامکاندر حمایت از تمایلات کودک برای انجام فعالیت های مختلف بکوشند.

3-باید کاملا مواظبروابط خود با کودک باشند زیرا آنان بیش از آنکه ما تصور می کنیم حساس و تحریک پذیرهستند.

4-لازم نیست الگویکاملی برای کودکان باشند، زیرا آن ها نیز والدین را مبرا و منزه از خطا نمی دانند.

بایدزیاد باشد، زیرا کودک به فراموش کردن چیزهایی که در اطراف اوست تمایل دارد و نمی تواند فایده کاربردشان را به تنهایی حدسبزند. لذا معلم همواره آماده ارائه توضیحات لازم است. در روش مونته سوری آموزش هایکلامی و زبانی باید در اواخر دوره تدریس یک درس مشخص ارائه شوند، زیرا قبل از آنکهکودک به نظم درونی برسد راهنمایی و هدایت او غیر ممکن است. مواد آموزشی باید حد ومرز مشخصی داشته باشند تا رشد کامل و فعالیت های خود جوش کودک را پرورش دهند.

باشد وبا دست های خود، گهواره عقل کودک را بهحرکت در آورد. معلم بایستی زمانی که کودک مشغول انجام کار های خود است برای آن کارارزش و اعتبار قائل شود و با اقدام به ارزیابی و تصحیح آن ها فعالیتش را مختلنسازد.

منبع: مونته سوری، ماریا(1391)، کودک در خانواده، مترجم: سعید بهشتی، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی