روش های تربیت اجتماعی در نهج البلاغه

تغییر و نوآوری از ویژگی های منحصر به فرد هزاره سوم می باشد. جهان امروز با شتابی فوق العاده در حال دگرگونی است. به همین دلیل، عصر حاضر دوران نوآوری است. در این میان فرایند تربیت دینی نیز باید بتواند جوابگوی نیاز مخاطبان خود باشد. بنابراین، این امر،بازنگری، تجدید نظر و نوآوری در شیوه و روش های تربیت دینی را ضروری می سازد.

انسان موجودی است که در تعامل با جامعه و روابط و مناسبات اجتماعی رشد می کند و به همان نسبت که از نظر آثار وجودی خویش بر اجتماع تاثیر می گذارد این آثار و خواص وجودی با تشکیل هویتی مستقل، یک موجودیت اجتماعی را پدید می آورد که به نحو مقتضی فرد را تحت تاثیر و تربیت خویش قرار می دهد. با توجه به چنین تعاملی است که حضرت علی«ع»به تاثیر تربیتی محیط اجتماع پرداخته و اهمیت و نقش آن را در سازندگی شخصیت فرد یادآور شده است.

علیرغم اینکه قریب به چهار دهه از اجرای طرح های تربیت دینی در نظام آموزش و پرورش رسمی این کشور می گذرد،اما کماکان این موضوع از چالش های اساسی نظام آموزش و پرورش کشور ماست و با گذر زمان،موضوع انتخاب روش های موثر در نظام تربیت دینی به نحوی که در نسل آینده اثر بخش باشد، از حساسیت بیشتری برخوردار می گردد.

از مطالعه و تعمق در گفتار و سیره عملی حضرت علی«ع» می توان منشور جامعی از شیوه های تربیت اجتماعی را استخراج کرد. تربیت در معنای وسیع شامل پرورش روح و جسم،فرد و جامعه در ابعاد گوناگون است و شیوه های ذیل از آن جمله می باشد:

· روش الگویی: نهج البلاغه،خطبه 166

· موعظه و نصیحت: نهج البلاغه، نامه 31 و خطبه 105

· عبرت آموزی نهج البلاغه، نامه 31

· نظارت و مراقبت: نهج البلاغه،حکمت 208 و نهج البلاغه،نامه53

· تشویق و تنبیه، نهج البلاغه، نامه 53

بخش اعظم موفقیت یک نظام تربیت اجتماعی کارآمد درگرو شیوه هایی است که برای رسیدن به اهداف تربیتی اتخاذ و بکار گرفته می شود. از آنجا که اصول اجتماعی شدن در سنین اولیه زندگی پی ریزی می شود،نقش اولیاء و مربیان خانه و مدرسه در زمینه پرورش اجتماعی کودکان و نوجوانان فوق العاده مهم خواهد بود. از این روست که با نصب العین قرار دادن دیدگاهها و سیره عملی الگوهای مطمئنی همچون امیر مومنان علی«ع» به تربیت اجتماعی فرزندان این مرز و بوم که اعضای رسمی اجتماع فردا می باشند، کمر همت ببندند تا در پرتو تربیت صحیح اسلامی افرادی بشردوست،خدمتگذار برای انسانیت و برخوردار از خصلت های پسندیده اجتماعی پرورش یابند.